بازتاب اندیشۀ مشیّت الهی در تاریخنگاری عصر ایلخانی (با تأکید بر تاریخ جهانگشا و تاریخ وصّاف)
نویسندگان
چکیده
این پژوهش می کوشد با شناخت دیدگاه دو تن از مورّخان عصر ایلخانی در موضوع اندیشۀ مشیّت الهی، بازتاب آن را در محتوا و روش تاریخنگاری آنان بازجوید. از این رو، برای تحقّق این هدف، پرسشهای زیر مطرح است: از دیدگاه مورّخان یادشده، محرک تاریخ و راهبرندۀآن چیست؟ این تفکّر تحتتأثیر چه عواملی شکل گرفته است؟ دیدگاههای یادشده چه اثری در روش تاریخنگاری آنان داشتهاست؟ در پاسخ به این پرسشها، فرضیۀ زیر ارائهشدهاست: اعتقادات عمیق شریعتمدارانۀ جوینی در مسئلۀ مشیّت الهی و شرایط نامطلوب سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر زمانۀ وی، سبب نوعی نگاه مشیّتی از سوی او به تاریخ شدهاست ؛ بدینجهت، او در روش تاریخنگاری خویش، بهرغم به کار گیری دیدگاههای انتقادی (در برخی رویدادها) و گاه انصاف تاریخی، از اصل تعلیل و تحلیل بهرۀ چندانی نبرده است. در مقابل، دیدگاههای معرفتشناسانۀ وصاف دربارۀ مبانی علم تاریخ، آشنایی او با بسیاری از علوم، الگوپذیری از مورّخان و اندیشمندان بزرگ، تأثیرپذیری از اخوانالصفا و بهبود نسبی شرایط سیاسی ـ اجتماعی، سبب نوعی نگاه فرازمینی مطلق از سوی وی به تاریخ نشدهاست. بر این اساس، روش تاریخنگاری وی بیشتر بر دو اصل تعلیل و انتقاد بر پایۀ انصاف تاریخی استوار بوده و به روش تحلیلی نزدیک است.
منابع مشابه
سبک شناسی متون تاریخی دور? ایلخانی(با تأکید بر تاریخ جهانگشا،جامع التواریخ و تاریخ وصاف)
بررسی برجسته ترین متون تاریخی دور? ایلخانی از جمله تاریخ جهانگشا، جامع التواریخ و تاریخ وصاف ـ متونی که شناخت مرز بین ادبی و تاریخی بودن آنها کاملاً مشخص نیست ـ از منظر ادبیات و آن هم سبک شناسی ادبی و تبیین جایگاه آنها در زنجیر? تحوّل نثر فارسی و همچنین نثر تاریخی از اصلی ترین انگیزه های این پژوهش است. همچنین در این تحقیق به نثر تاریخی به عنوان یک نوع ادبی خاص با ویژگیهای متفاوت با متون ادبی توجه...
15 صفحه اولایهام در تاریخ وصاف
برجستگی جنبه های هنری از ویژگیهای بارز تاریخ وصاف و سایر متون مصنوع و فنی است. از میان ظرافتهای هنری، ایهام جایگاهی ویژه در تاریخ وصاف دارد. در این مقاله در روشی توصیفی-تحلیلی، ایهامهای موجود در جلدهای پنجگانه کتاب بررسی شده تا جایگاه ایهام، زمینههای ایهامپردازی و نقش ایهام در گرهگشایی ابهامهای این متن مصنوع روشن شود. پژوهش حاضر نشان میدهد که بهرهگیری فراوان نویسنده از ایهامهای لغوی...
متن کاملبررسی کاربرد استعاره در تاریخ وصاف
این پژوهش با هدف نمایاندن هرچه بیشتر زیباییهای ادبی کتاب تاریخ وصّاف صورت پذیرفته است. این اثر که در عالم ادب کمتر شناخته شده است، از جملۀ برجستهترین آثار نثر فنی تاریخی است که نگارندۀ آن یعنی وصاف‌الحضره کوشیده است تا با زبانی شاعرانه یک کتاب تاریخی مربوط به دورۀ حکومت مغولان بر ایران را به متنی ارزشمند و برجستۀ تاریخی- ادبی ارتقا بخشد. او در راه خلق متنی آراسته، زیبا، شاعرانه و در عین حال دق...
متن کاملایهام در تاریخ وصاف
برجستگی جنبههای هنری از ویژگیهای بارز تاریخ وصاف و سایر متون مصنوع و فنی است. از میان ظرافتهای هنری، ایهام جایگاهی ویژه در تاریخ وصاف دارد. در این مقاله در روشی توصیفی-تحلیلی، ایهامهای موجود در جلدهای پنجگانه کتاب بررسی شده تا جایگاه ایهام، زمینههای ایهامپردازی و نقش ایهام در گرهگشایی ابهامهای این متن مصنوع روشن شود. پژوهش حاضر نشان میدهد که بهرهگیری فراوان نویسنده از ایهامهای لغوی ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
جستارهای تاریخیناشر: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
ISSN 2251-7766
دوره 4
شماره 2 2014
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023